Monogamia (stgr. μονογαμία, od μόνος /monos, jeden/ i γάμος /gamos, małżeństwo/) – w odniesieniu do ludzi oznacza trwałą relację dwojga osób, albo w znaczeniu społecznym (związku, najczęściej małżeńskiego), albo w znaczeniu biologicznym (zachowań seksualnych). (...) Może ona występować w dwóch postaciach: monogamii konsekwentnej, gdy związek dwóch osób jest nierozerwalny i trwa do śmierci jednej z nich, bądź monogamii seryjnej, gdy w pewnym okresie czasu jest to związek dwóch osób, jednakże w ciągu życia jedna z nich bądź obie tworzą inne następujące po sobie związki z różnymi partnerami bądź partnerkami, zrywając poprzednie związki. (...)
Monogamię ludzką można rozumieć dwojako:
- jako zasadę zawierania małżeństwa raz w ciągu całego życia, termin przeciwny, to digamia
- jako małżeństwo tylko z jedną osobą na raz, termin przeciwny, to bigamia lub poligamia (...)
Wyróżnić można:
- monogamię społeczna - o monogamii społecznej mówi się gdy dwie osoby (lub dwa osobniki) żyją razem utrzymując ze sobą stosunki seksualne i jednocześnie współpracując w pozyskiwaniu podstawowych zasobów
- monogamia seksualna - gdy dwie osoby (lub dwa osobniki) pozostają względem siebie w stosunkach seksualnych z wyłączeniem jakichkolwiek innych partnerów
- monogamia genetyczna - ma miejsce gdy dwoje partnerów ma potomstwo tylko pomiędzy.
Słowa monogamia używa się także w odniesieniu do związków jednopłciowych. Jednakże monogamia gejów może oznaczać także pozostawanie w relacji emocjonalnej i wspólnym życiu bez wierności seksualnej.
Wyróżnia się także:
- monogamię wyłączną gdy niedopuszczalne są jakiekolwiek kontakty seksualne małżonków poza związkiem (postulat nierozerwalności raz zawartego małżeństwa i połączony z nim wymóg całkowitej wierności seksualnej próbują wprowadzić niektóre ortodoksyjne odłamy religijne: Katolicy, Kwakrowie, Amisze, Mormoni, członkowie sekty Moona i inni)
- monogamię luźną – która warunkowo dopuszcza takie kontakty, jednak pod zasadniczym warunkiem, że nierozwiązywalne są już istniejące więzi małżeńskie.
© Tekst udostępniany na licencji Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń.